پایه‌های مدنی هویت ایرانی؛ بررسی هویت اجتماعی آفریقایی‌تباران در ایران

Authors

  • رضا باقری استادیار مطالعات جنوب آفریقا، دانشکدۀ مطالعات، جهان دانشگاه تهران
Abstract:

پیشین حضور آفریقاییان در ایران (به‌ویژه جنوب ایران) به بیش از دو قرن پیش بازمی‌گردد که برای اولین و در قالب برده از کشورهای عربی حاشیۀ خلیج‌فارس وارد ایران شدند. در طول این دو قرن حضور و به‌واسطۀ مهاجرت اجباری، فرایند شکل‌گیری یا تغییر هویت آنها با فراز و نشیب‌های فراوانی روبه‌رو بوده است که به‌طور خاص می‌توان در سه مرحله و با عنوان «برده»، «آزاد» و «ایرانی» از آنها نام برد. با وجود این فرازوفرودها و برخلاف تجربۀ دهشتناک بردگان آفریقایی در بیشتر کشورهای اروپایی و آمریکایی، آفریقایی‌تباران در ایران تجربۀ نسبتاً مسالمت‌آمیزی داشتند. این تجربه که در نوع خود بسیار کم‌نظیر و حائز اهمیت است، متأسفانه کمتر بررسی و تحلیل علمی شده است. تجربۀ زیست مسالمت‌آمیز میان آفریقایی‌تباران و ایرانیان به ‌اندازه‌ای خوشایند بوده است که بسیاری از آفریقایی‌تباران خود را با افتخار «ایرانی» نامیده و حتی برخی از آنها انتساب یا تعلق خاطر به دیگر هویت‌های نژادی یا قومیتی (مانند آفریقایی، تانزانیایی یا زنگباری) را رد کردند. تحقیق حاضر، با درنظر گرفتن شرایط زمانی و مکانی حاضر (رقیق شدن محدودیت‌ها و موانع مکانی و زمانی و در نتیجه سهل شدن امکان ارتباط با سرزمین آبا و اجدادی و تأثیرات آن در هویت)، به بررسی میزان تعلق خاطر ایرانیان آفریقایی‌تبار به هویت ملی، قومی و فرهنگی آنها پس از دو قرن حضور در ایران می‌پردازد. بررسی میزان تأثیرگذاری مؤلفه‌های هویت‌سازی مانند ملیت و تابعیت، دین، فرهنگ و قومیت در این تحقیق مورد تأکید خاص قرار گرفته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ایران و اسلام؛ هویت ایرانی، میراث اسلامی

ایرانی کیست و وجوه مشخصۀ آن کدام است؟ عناصر و مؤلفه‎های اساسی فرهنگ و هویت ایرانی چیست؟ چرا به‎رغم اینکه قلمرو ایرانی در طول تاریخ، سرزمین چندگانگی فرهنگ‎ها و تنوع و تحوّل مداوم آنها بود، یک جریان گستردۀ فرهنگی بر آن حاکم بوده و در عین کثرت ظاهری، وحدتی درونی موجب حفظ و بقای آن شده است؟ بی‎شک، اسلام، میراثی که از پیامبر گرامی به‎جای‎ماند، یکی از عناصر اصلی و سازندۀ هویت امروز ماست؛ به گونه‎ای که...

full text

"لباس و هویت: ابعاد هویت فرهنگی در لباس ایرانی"

فرهنگ ایرانی مجموعه‌ای از سنن، آیین، مذهب و زبان است که توانسته در میان اقوام به اصولی نسبتاً واحد برسد. هویّت (پرسش از کیستی) از نگرش‌های فرهنگی زاده شده و جایگاه انسان در هستی را نشان می‌دهد. هویّت گاه بالذات و گاه بالعَرَض است. مسألۀ پوشاک به عنوان یک شأن انسانی، نمودی از هویّت فرهنگی به شمار می‏رود. بنابر‌این، ارتباط هویّت و لباس اینگونه است که شأن عرضی یا صورت ظاهری لباس، برآمده از رفتار بشری و ب...

full text

نسبت هویت ملی با هویت قومی در میان اقوام ایرانی

با توجه به دغدغه‌ها و نگرانی‌های موجود در خصوص تنوع فرهنگی و قومی در جامعه ایران و پیامدهای ناشی از آن، این مقاله که براساس یک طرح پژوهشی ملی تنظیم شده است به بررسی رابطه و نسبت گرایش به هویت قومی و گرایش به هویت ملی در میان اقوام ایرانی پرداخته است. براساس چارچوب تحلیلی انتخاب‌شده که نظریه کنش متقابل نمادین و مشخصآ آرای مید و بلومر می‌باشد، فرض اصلی این نوشتار آن است که هویت ایرانیان چندبعدی ی...

full text

اینترنت و هویت در پنج هویت قومی ایرانی

این مقاله در هنگام آغاز پژوهش در سال 1384 به‌عنوان یکی از نخستین گام‌های پژوهشی در تلفیق دو مقوله اینترنت و قومیت در ایران محسوب می شد به همین جهت این مقاله از یک رویکرد انسانشناسانه استفاده می کند تا مسائل هویتی اینترنتی را به طور ترکیبی تحلیل کند. این مقاله به علت انتخاب چند گروه قومی به عنوان جامعه مورد مطالعه ناگزیر با نگاهی کلی به چگونگی عملکرد گروه‌های مزبور در فضای مجازی پرداخته است تا م...

full text

هویت آیینه‌ای هسته مدنی ایران (ایده‌ای درحوزه دانش جغرافیا)

ایران سرزمین متکثری است که تنوع و تفاوت‌های سرزمینی، فرهنگی و هویتی آن از جمله ویژگی‌های بارز و شاخص آن بشمار می آید. با این وجود در ادوار تاریخی همواره با همه قبض و بسط‌های مقطعی، همگرایی خود را تحت عنوان یک واحد فرهنگی تعریف شده حفظ نموده بطوریکه برای این سرزمین تاریخ استقلالی مانند دیگر کشورهای منطقه، مکتوب و منظور نشده است. پرسش اصلی در مقوله پایداری تاریخی یک جمع متکثر با فرهنگها، زبان‌ها،...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 50  issue 2

pages  459- 481

publication date 2020-06-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023